Existentiële coaching: een verhaal

Onlangs zei ik tegen een klant: ‘Als ik geen coach was geworden, was ik waarschijnlijk verhalenverteller geworden.’ Ik kan erg genieten van het verzinnen van verhalen. Verhalen zijn beeldend en krachtig. En juist ook binnen existentiële coaching spelen verhalen een belangrijke rol. Daarom als afsluiting van deze serie een parabel.

Overwonnen rust

Een kudde impala’s trekt over de savanne. Ze hebben een goed seizoen gehad. De kudde is uitgebreid en bestaat nu uit twee mannetjes, vijftien vrouwtjes en twaalf jongen. Het aantal jongen was groot dit jaar. Groter dan anders. Gelukkig maar. Op de zo gevaarlijke savanne sneuvelt ook altijd een heel aantal. Moeder natuur leek zich hier van tevoren al om te hebben bekommerd.

Voedsel was er in de regentijd in overvloed. Daarom zijn de jongen sterk genoeg om voor zichzelf te zorgen en om te waken over de veiligheid van de kudde. De mannelijke jongen zullen na verloop van tijd vertrekken en een eigen kudde vormen. De vrouwtjes blijven, trouw aan mannelijke leiders.

Het oudste mannetje voelt zwaar de verantwoordelijkheid voor zijn kudde. Zwaarder dan andere jaren. Het regenseizoen ligt al lange tijd achter hen. Het wordt droog. Vers groen is er weinig meer. Het is hard werken om aan genoeg voedsel voor de hele kudde te komen. Hoe moet het gaan als het nog droger wordt en voedsel nog schaarser? Hoe moeten ze het volhouden? Waar zullen ze voedsel vinden? En hoe voorkomen ze steeds weer dat ze voedsel voor anderen worden? Diep vanbinnen sluimert grote angst.

Ze kunnen rennen, dat is waar. Een sprong van elf meter is bepaald geen sinecure. Ze ruiken onraad van grote afstand. Ook daarop staat hun soort zich voor! En toch. Het is niet genoeg. Niet genoeg om te overleven met zo’n grote club. Hun geurspoor leidt hen na gevaar steeds weer tot elkaar. Soms ontbreekt er één na een verwoede vlucht.

Het oudste mannetje merkt dat hij zelf ook ouder wordt. Hij wordt minder snel. Het vluchten en vechten vallen hem zwaarder. Het zoeken van voedsel wordt lastiger voor hem. Zonder het te willen vaart de angstduivel in hem: ‘Straks kun je het niet meer, en word je alleen achtergelaten door je kudde. Helemaal alleen!’ Nu vertrouwt de kudde hem. Ze volgt hem blindelings. Maar kan hij zijn leiderschap nog waar maken?!

Hij beseft het, wil het niet toegeven, en toch knaagt er iets aan hem. Heeft hij te lang gewacht? Had hij zijn rol eerder neer moeten leggen? Hij zal op den duur overwonnen worden door een vrijgezel mannetje, misschien van een andere kudde. Ze zullen strijden om de macht, zoals elk jaar. En er komt een keer dat hij het niet meer redt en het onderspit delft. Misschien heeft hij nog een jaar. Misschien iets langer. Dan is het voorbij. Maar dat wil hij niet. Hij kan het niet. Nog niet. Dus gaat hij door.

De kudde trekt voort en arriveert bij een strook waar een stroom loopt die nog niet is opgedroogd. In het regenseizoen is dit gebied erg moerasachtig. Nu is het een gezonde groene plek. De impala’s rusten en eten. Ze spelen en genieten. Ook het oude mannetje legt zijn zorgen neer. Plonst rond in het water. Speelt met de jonge mannetjes.

Daagt hen uit en jaagt hen op, zodat zij later sterke leiders zullen zijn.

Eenmaal uit het water nemen sombere gedachten weer bezit van het mannetje. Ook deze oase van groen wordt langzaam geel en bruin. Als ook deze plek droog wordt, is de echte crisis aangebroken. Als hier geen voedsel meer is, waar dan nog wel? Het wordt leven bij de dag. Elk takje en blaadje is eten. Hoe moet hij dan de kudde goed leiden? De angst dat hij niet in staat is om zijn rol te vervullen, dat hij zinloos is als leider, vervult hem. En als hij dan ook nog eens zijn kudde verliest? Of de kudde hem in de steek laat?

Op een dag heeft een kudde leeuwen, even hongerig als zij, het op de impala’s voorzien. Ze slaan op de vlucht en hun snelheid redt hen. Na deze wilde vlucht, met lange en hoge sprongen, rust de oude leider. Hij kan niet meer. De vlucht heeft veel van zijn krachten gevergd. Hij kan het niet opbrengen om de rest van de kudde bij elkaar te zoeken.

Hij rust. Hij merkt dat hij wel zou willen blijven rusten. Gewoon hier blijven liggen. Niet meer hoeven. Rustig doodgaan. Hij weet dat het niet kan. Toch geeft het hem een weldadig gevoel. Hij voelt zich zo oud.

Al dommelend trekt zijn leven aan hem voorbij. Als jong dier groeide hij op in een hechte kudde. In zijn zesde jaar was hij erop uit getrokken. Hij was groot, sterk en gespierd. Hij wist dat hij een eigen kudde zou kunnen bemachtigen. Hij voelde zich een koning! Hij had gevochten. De eerste paar leidersgevechten had hij verloren. Tot hij een ouder mannetje had verslagen. Zo was hij leider van deze kudde geworden. De herinnering bezorgt hem een gevoel van trots. Elk jaar hebben hij en zijn medeleider voor voldoende nageslacht gezorgd. Ook zorgden ze voor genoeg voedsel, zodat de kudde elk jaar weer overleefde. En die ene keer, toen hij een leeuw misleidde en zo zijn kudde redde… Hij glimlacht.

Hij denkt terug aan het oude mannetje dat hij eens versloeg. Dat zal hem binnenkort ook overkomen. Terwijl hij zich dit realiseert, ervaart het mannetje een gevoel van vrede. Hij had alle vrijheid en benutte die. Hij keek de dood in de ogen en wist steeds weer te overwinnen. Hij stond alleen tegenover grote vijanden die hij en zijn kudde keer op keer overleefden. Het mannetje legt zijn kop wat comfortabeler neer en denkt: wat ik deed was goed, het had zin!

Tot rust gekomen van de heftige vlucht, maar meer nog tot rust gekomen door zijn angsten onder ogen te zien, keert hij terug naar zijn kudde. Hij zal zijn kudde moeten loslaten. En hij weet dat hij dat nu kan. Hij weet dat de dood dan zal volgen, en het is goed. Hij durft het aan nog even de eenzaamheid en het isolement van het leiderschap op zich te nemen. Hij leidt zijn kudde nog een klein jaar in wijsheid. Dan laat hij zich overwinnen.

Groeivraag

Welke angsten zie je in dit verhaal? En als je je eigen leven daarnaast legt, waar zie je dan raakvlakken? Wat wil je leren als het gaat om het onder ogen zien van en het omgaan met jouw angst?

Vooruitblik

Dit was de laatste aflevering in deze serie. Volgende week start ……….

Bronnen voor deze serie

Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:[toggle title=’Toon text’]

Bronnen voor deze serie

Glas, G. (2002), Angst; Beleving > structuur > macht, Amsterdam: Uitgeverij Boom.

Jansen, G. & Batink, T. (2014), Time to Act! Het basisboek voor professionals, Zaltbommel: Thema.

Jansen, G. (2013), Omarm jezelf. De weg naar zelfcompassie, Zaltbommel: Thema.

Jansen, G. (2012), Laat los. Ruimte voor alles wat je denkt en voelt, Zaltbommel: Thema.

Jansen, G. (2008), Denk wat je wilt, doe wat je droomt. Op weg naar een waardevol leven, Zaltbommel: Thema.

Jansen, G. (2008), Leef!… zoals je eigenlijk zou willen, Zaltbommel: Thema.

Kierkegaard, S. (2009), Het begrip angst, Budel: Damon.

Rossum, C. van, ‘Angst is niet iets om bang voor te zijn’, in: CoachLink Magazine, november 2015, pp. 55-58.

Rossum, C. van, ‘Verbinding creëren door te luisteren’, in: CoachLink Magazine, mei 2015, pp. 80-83.

Rossum, Cora van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Uitgave Loopbaanparadox.

Yalom, Y.D. (1980), Existential Psychotherapy, [z.p.]: Library of Congress Catologing in Publication Data.

Yalom, Y.D. (2015), Tegen de zon in kijken. Doodsangst en hoe die te overwinnen, Amsterdam: Balans.

Yalom, Y.D. (2013), Scherprechter van de liefde. Tien ware verhalen uit een psychotherapeutische praktijk, Amsterdam: Balans.[/toggle]

Over het blog

De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt tweewekelijks.

De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).

Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –3-4-2017