Wat kunnen we leren van leiders in de wereld? Hoe kunnen zij ons inspireren voor ons persoonlijk leiderschap? In deze blogserie staan we stil bij zeven leidersfiguren. Na aandacht voor Albert Einstein en Martin Luther King, is het nu de beurt aan Nelson Mandela. In deze aflevering: leidinggeven niet kan zonder een persoonlijke relatie met medewerkers!
Ik neem er eens rustig de tijd voor… maar niet heus!
De start van Mandela’s presidentschap in 1994 was nu niet direct een periode van ‘ik neem er nu eens rustig de tijd voor…’ Er lag veel. Er moest een totaal nieuw presidentieel kantoor – zowel menselijk als materieel – worden ingericht. Er moest onderhandeld worden om te komen tot een kabinet van nationale eenheid. De rust in het land moest bewaard blijven. De internationale betrekkingen moesten vanuit een nieuw Zuid-Afrika worden vormgegeven. En de ‘winkel Zuid-Afrika’ moest ondertussen ook blijven doordraaien…
Kennismaken met alle medewerkers
Desondanks wilde Mandela graag kennismaken met iedere medewerker. Relatie is in alles het fundament onder wat we inhoudelijk doen. Dat was de kracht van Mandela, als mens en als president. De kracht van relatie, zoals Mandela dit vormgaf, wordt door Fanie Pretorius, toen hoofd van het presidentiële kantoor als volgt verteld:
‘Hij begon aan de linkerkant en schudde de hand van iedere medewerker en op ongeveer een kwart van de rij kwam hij bij een vrouw die altijd even streng keek, ook al was ze heel vriendelijk. Toen hij haar de hand schudde, zei hij in het Afrikaans: ‘Is jy kwaad vir my?’ Iedereen lachte en het ijs was gebroken. Hij ging verder en had voor iedereen een boodschap. Dat was alles, en iedereen was opgelucht [Mandela nam een groot deel van de staf van de voormalige president De Klerk over, CvR]. Op dat moment was hij Nelson Mandela, met al zijn warmte en acceptatie. Iedereen zou uit zijn hand hebben gegeten – hierna had geen enkele medewerker nog negatieve gevoelen, in elk geval niet voor zover wij wisten.’ (Mandela, N., 2017, p. 81)
Eerst de relatie, dan de inhoud
In alles wat we in organisaties doen, gaat relatie voor inhoud. Stel je twee collega’s voor. Met de ene, collega A, heb je een open relatie en is er onderling veel vertrouwen. Met de ander, collega B, heb je altijd het gevoel dat er iets tussen staat en dat de ander niet echt te vertrouwen is. Nu moet je samen een heikele kwestie oplossen, en je weet dat je tegengestelde opvattingen over deze kwestie hebt. Met collega A ga je waarschijnlijk het gesprek open in en ben je in staat om de kwestie vanuit beide perspectieven te bekijken. Je komt tot een gezamenlijk idee. In het geval van collega B zul je veel gemakkelijker tegenover elkaar komen te staan, omdat er geen onderling vertrouwen is.
Relatie = fundament = rendement
In organisaties, of het nu geldt voor de relatie met de medewerker (persoonlijk leiderschap) of voor het niveau van leidinggeven (leiderschap), zijn we vaak actiegericht. Dit moet gebeuren. Dat moet af. Die deadline moet gehaald. Dat formulier ingevuld. Die actielijst afgewerkt. Het fundament, de relatie, krijgt daardoor vaak minder aandacht en vertoont als gevolg daarvan nogal eens rotte plekken. Niet omdat de mensen die bij deze organisatie werken, verkeerd zijn. Gewoon, omdat de aandacht niet gaat naar wat het eerst belangrijke is.
Structuren en inhoud zijn van wezenlijk belang. Het fundament van de relatie vraagt om dagelijkse voeding. Wat tips? Heb je vandaag al een compliment gegeven? Weet je hoe het gaat met het zieke kind van die ene medewerker? Weet je wat die andere medewerker van je nodig heeft om een lastige klus te klaren? En last but not least: weet je eigenlijk hoe ze jou als collega of leidinggevende zien? Wanneer we kijken vanuit relatie, dan geeft dat rendement!
Bronnen voor de serie Leren van Leiders
Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:[toggle title=’Toon text’]
Bronnen voor deze serie
Bootsma, E. & Nourhussen, S. (2013, 6 februari). Held, maar geen heilige. Geraadpleegd van https://www.trouw.nl/home/held-maar-geen-heilige%7Ea2f77205.
Mandela, N. en Langa M. (2017), De presidentiële jaren. Bij de vrijheid begint het pas. Amsterdam/Antwerpen: Atlas Contact.
Nelson Mandela. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 11-8-201, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Nelson_Mandela.
Pieter Willem Botha. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 14-8-2018, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pieter_Willem_Botha.
Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 14-8-2018, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Afrikaanse_Waarheids-_en_Verzoeningscommissie.
Waanders, L., (2013), De woorden die Nelson Mandela tijdens het Rivonia-proces ter verdediging aanvoerde, Hanta, Geraadpleegd van http://www.hanta.nl/hanta/2013/12/15/de-woorden-die-nelson-mandela-tijdens-het-rivonia-proces-ter-verdediging-aanvoerde/
[/toggle]
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –3-09-2019
